<p>Cari ilin 8 ayında banklar 589,4 milyon manat xalis mənfəət, 849,9 milyon manat məbləğində əməliyyat mənfəəti əldə edib.</p><p>Mərkəzi Bankdan bildirilib ki, ilin əvvəlindən banklar tərəfindən ümumilikdə 135,8 milyon manat məbləğində mənfəət vergisi ödənilib (ötən ilin müvafiq dövri ilə müqayisədə 65,8 faiz və ya 53,9 milyon manat daha çox).</p>
<p>Ödəniş kartlarının artması nağdsız ödənişlərin həcminə müsbət təsir göstərib. Belə ki, ölkədaxili nağdsız əməliyyatların həcmi keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 2,5 dəfə artıb.</p><p>Mərkəzi Bankdan bildirilib ki, 2022-ci ilin avqust ayı ərzində kartlar vasitəsilə həyata keçirilən nağdsız ödənişlərin həcmi 2 milyard 235 milyon manat təşkil edib. Həyata keçirilən nağdsız ödənişlərin 1 milyard 708 milyon manatı elektron ticarətin payına düşür. Qalan məbləğin 524 milyon manatı POS-terminallar vasitəsilə gerçəkləşdirilib. Avqust ayı ərzində ödəniş kartları ilə nağdsız ölkədaxili əməliyyatların həcmi ölkədaxili <a target="_blank" href="https://busy.az/professions/kart-emeliyyatlari-mutexessisi">kart əməliyyatları</a>nın 45 faizini təşkil edib.</p>
<p>Sentyabrın 27-də Mərkəzi Bankda Dövlət Neft Fondunun da iştirakı ilə valyuta hərracı keçirilib.</p><p>Bankdan bildirilib ki, hərracda tələb 57 milyon ABŞ dolları təşkil edib və tam təmin olunub. Hərracda manatın ortaçəkili məzənnəsi 1,7000 səviyyəsində formalaşıb.</p>
<p>"Almaniyanın Azərbaycandakı səfiri Ralf Horlemann ilə ölkələrimiz arasında iqtisadi tərəfdaşlığın mövcud vəziyyəti və inkişafı istiqamətləri, investisiya, enerji, Tvinninq layihələri və biznesə dəstək sahəsində əlaqələrin genişləndirilməsi imkanları barədə fikir mübadiləsi apardıq." - iqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarov məlumat verib.</p><p><img alt="" height="1369" src="https://cdn.azerforum.com/2022/09/27/8217220.jpg" width="2048" /></p>
<p>Prezident, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu 2 il bundan əvvəl Ermənistanın ölkəmizə qarşı növbəti hərbi təcavüzünə cavab olaraq uğurlu hərbi əməliyyatlar keçirməklə möhtəşəm Zəfər qazandı və 30 ilə yaxın işğal altında qalmış doğma torpaqlarımızı azad etdi.</p><p>Müharibədən sonrakı dövrdə dövlət başçısının tapşırığına əsasən Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən Vətən müharibəsi şəhidlərinin ailə üzvləri və müharibə iştirakçıları, erməni terrorundan zərər çəkənlərlə bağlı genişmiqyaslı sosial dəstək tədbirləri həyata keçirilir.</p><p>Nazirliyin İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsindən bildirilib ki, bu tədbirlər çərçivəsində 44 günlük Vətən müharibəsi şəhidlərinin ailə üzvləri və müharibə veteranlarından ibarət 101 min şəxsə 113 min aylıq sosial ödəniş (pensiya, müavinət, təqaüd) təyinatı aparılıb, 2 minə yaxın şəxsə sığorta ödənişi edilib.</p><p>Ötən dövrdə olduğu kimi, postmüharibə dövründə də şəhid ailələri və müharibə əlillərinə sosial ödənişlərin növbəti dəfə əhəmiyyətli şəkildə artırılması təmin edilib. 2021-ci ilin əvvəlindən şəhid ailə üzvlərinin, müharibə əlillərinin, Milli qəhrəmanların təqaüdləri, 2022-ci ilin əvvəlindən isə sosial müavinətlər orta hesabla 60 faiz artırılıb.</p><p>1997-ci il avqustun 2-dək hərbi xidmətdə olarkən aldığı xəsarət nəticəsində əlilliyi müəyyən edilmiş şəxslər və onlardan vəfat edənlərin vərəsələri ilə bağlı yeni sosial dəstək proqramı çərçivəsində artıq 15 mindən çox şəxs birdəfəlik ödəmə ilə təmin olunub.</p><p>Postmüharibə dövründə mənzillə təminat proqramı 5 dəfə genişlənib, 3800 mənzil şəhid ailələri, müharibə əlilləri və həssas təbəqədən olan digər şəxslərə, 264 avtomobil müharibə əlillərinə verilib.</p><p>Ümumilikdə ötən dövrdə 12800 imtiyazlı şəxs mənzil və ya fərdi evlə, 7500 müharibə əlili avtomobillə təmin edilib.</p><p>Həmçinin 11 min nəfərə 34 min sosial-psixoloji dəstək və reabilitasiya xidməti göstərilib. O cümlədən I və II Qarabağ müharibəsi əlillərindən ibarət 352 şəxs 367 yüksək texnologiyalı müasir protez, 1605 müharibə əlili 25 min reabilitasiya vasitəsi ilə təmin olunub.</p><p>13400 şəhid ailəsi üzvü və müharibə veteranı aktiv məşğulluq proqramlarına, o cümlədən 8 minədək şəxs özünüməşğulluq proqramına cəlb olunub.</p><p>Ötən ilin iyun ayında yaradılan vahid əlaqələndirmə mərkəzlərində şəhid ailələri üzvləri, müharibə ilə əlaqədar xəsarət almış hərbi qulluqçular və müharibə əlillərindən ibarət 56 mindən çox şəxsə xidmətlər göstərilib.</p><p>Ümumilikdə postmüharibə dövründə şəhidlərin ailə üzvləri, müharibə iştirakçıları ilə bağlı icra olunan sosial dəstək paketi 118 min şəxsi əhatə edib, onlara 237 min sosial dəstək xidməti göstərilib.</p><p><img alt="" height="669" src="https://cdn.azerforum.com/2022/09/27/8216075.jpg" width="791" /></p>
<p>Sentyabrın 1-nə bankların əmanət portfeli (sahibkarlıqla məşğul olan fiziki şəxslər istisna olmaqla) 0,3 faiz (26,5 milyon manat) artaraq 10 milyard 632 milyon manat təşkil edib.</p><p>Mərkəzi Bankdan bildirilib ki, əmanət portfelinin 55,3 faizi (5 milyard 888 milyon manat) müddətli əmanətlərdən ibarətdir. Hüquqi şəxslərin tələbli depozitləri 17 milyard 402 milyon manat olmaqla (ay ərzində artım 4,8 faiz və ya 799,2 milyon manat), hüquqi şəxslərin cəmi depozit portfelinin (19 milyard 805,2 milyon manat) 87,9 faizini təşkil edib.</p>
<p>Rusiyanın Maliyyə Nazirliyi bir neçə il davam edən müzakirələrdən sonra tərkibində şəkər olan içkilərin aksiz vergisindən gələn gəlirləri növbəti üç ilin büdcə gəlirlərinə daxil edib. “2023-cü il üçün büdcə, vergi və gömrük tarif siyasəti və 2024-cü və 2025-ci illərin planlaşdırma dövrü üçün Təlimat” layihəsinə görə, həmin vəsait şəkərli diabetlə mübarizəyə yönəldiləcək: "2023-2025-ci illərdə əlavə federal büdcə gəlirləri, o cümlədən tərkibində şəkər olan içkilərə aksiz vergisinin tətbiqi (diabetlə mübarizə tədbirlərinin maliyyələşdirilməsinə vəsaitin ayrılması ilə) gözlənilir" - sənəddə göstərilir.</p><p>"İnterfaks" agentliyiin dəqiqləşdirməsinə görə, yeni aksiz vergisi hesabına gələn il büdcəyə 25 milyard rubl əlavə vəsait cəlb etmək planlaşdırılır.</p><p>Qeyd edək ki, Rusiyada tərkibində şəkər olan içkilərə aksiz vergisinin tətbiqi bir neçə il əvvəl müzakirə olunmağa başlamışdı. İstehsalçılar bu fikrə qarşı çıxırlar. Onların qənaətinə görə, yeni aksiz vergisinin tətbiqi ilə alkoqolsuz içkilər kəskin bahalaşacaq.</p>
<p class="news-excerpt" ">Marketdən 68,66 manatlıq bazarlıq etdim. ƏDV-ni geri ala bilmək üçün tələb etdiyim çekdə isə məbləğ 54,10 manat göstərildi. Səbəbini soruşduqda bəzi məhsullara görə ƏDV tutulmadığını bildirdilər. Belə bir şey mümkündürmü?</p> <p>Dövlət Vergi Xidmətindən bildirilib ki, Vergi Məcəlləsinin 16.1.8-ci maddəsinə əsasən pərakəndə ticarət, ictimai iaşə fəaliyyəti, yerləşmə vasitələri hesab edilən mehmanxana (hotel) və mehmanxana tipli digər obyektlər, tibb müəssisələri, bərbərxanalar, gözəllik salonları və kosmetoloji mərkəzlər tərəfindən göstərilən xidmətlər üzrə pul hesablaşmalarını müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan (qurum) tərəfindən müəyyən edilən meyarlara cavab verən və müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqanın (qurumun) elektron informasiya sisteminə real vaxt rejimində qoşulmuş nəzarət-kassa aparatı vasitəsi ilə həyata keçirmək vergi ödəyicisinin vəzifələrinə aid edilmişdir.</p><p>Pərakəndə ticarət fəaliyyəti göstərən təsərrüfat subyektlərində (obyektlərdə) malların təqdim edilməsi (satışı) nəzarət-kassa aparatı və POS-terminal tətbiq edilməklə həyata keçirilir. Malların dəyəri nağdsız qaydada (POS-terminal vasitəsilə) ödənildikdə, alıcıya (istehlakçıya) nəzarət-kassa aparatının çeki ilə yanaşı, POS-terminaldan çıxarış verilir.</p><p>Vergi Məcəlləsinin 16.1.9-cu maddəsinə əsasən nağd pul hesablaşmaları aparılan zaman alıcıya çek, qəbz, bank çıxarışları və digər ciddi hesabat blanklarını təqdim etmək və həmin çek, bank çıxarışları və ya ciddi hesabat blanklarında qanunvericiliklə müəyyən edilmiş məlumatların əks etdirilməsini təmin etmək vergi ödəyicilərinin vəzifələrinə aid edilmişdir.</p><p>Sorğunuzda qeyd olunan halda, malların ƏDV-yə cəlb olunub-olunmamasından asılı olmayaraq, təqdim olunmuş malların bütöv dəyərində kassa çeki təqdim edilməlidir.</p><p>Bununla yanaşı bildiririk ki, ƏDV-dən azad olan məhsullar üzrə ƏDV-nin geri qaytarılması mümkün deyil.</p><p><strong>Əsas:</strong> Vergi Məcəlləsinin 16-cı, 164-cü və 165.5-ci maddələri, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2020-ci il 21 mart tarixli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş "Fiziki şəxs olan istehlakçılar tərəfindən Azərbaycan Respublikasının ərazisində pərakəndə ticarət və ya ictimai iaşə fəaliyyəti göstərən şəxslərdən alınmış mallara (neft və qaz məhsulları istisna olmaqla) görə ödənilmiş ƏDV-nin qaytarılması Qaydası".</p>
<p>Maliyyə intizamının təmin edilməsi ilə bağlı ən mühüm elementlərindən hesab olunan vergi nəzarətinin əsas məqsədinin ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyini təmin etmək olduğundan, bu sahənin təkmilləşdirilməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Ölkəmizdə vergi orqanlarının əsas vəzifələrindən biri bütün kateqoriyalardan olan vergi ödəyicilərinə fərdi yanaşmalar formalaşdırmaqdan ibarətdir və bunun üçün müxtəlif tədbirlər həyata keçirilir. Vergi orqanı ilə vergi ödəyicisi arasında qarşılıqlı inam mühitinin yaradılması, vergilərin könüllü ödənilməsinə keçidin təmin edilməsi üçün bütün qüvvələr səfərbər olunub.</p><p style="margin-left:;" 40px;"><strong>İnnovativ həllərin tətbiqi</strong></p><p>Vergi nəzarətinin təmin edilməsində geniş analitik təhlilə və risklərin qiymətləndirilməsi sisteminə əsaslanan siyasətin yürüdülməsi, elektron auditin tətbiqinə üstünlük verilməsi, “kölgə iqtisadiyyatı”nın elemetlərinin aradan qaldırılması, dürüst və şəffaf vergi uçotunun formalaşdırılmasının təmin olunması, sahibkarlıq subyektlərinin öz dövriyyələrini leqallaşdırmağa təşviq edilməsi, xidmət sektorunun genişləndirilməsi və maarifləndirmənin aparılması diqqətdə saxlanılır. Bu baxımdan, İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidməti (DVX) vergi ödəyiciləri ilə münasibətdə insan faktorunun rolunu minimuma endirmək məqsədilə vergi nəzarəti proseslərinin avtomatlaşdırılması istiqamətində məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirir.</p><p>Ölkəmizdə vergi nəzarətinin təkmilləşdirilməsi işlərinin davamı olaraq elektron audit sistemi tətbiq edilir. Elektron audit vergi ödəyicisinin elektron formatda saxlanılan maliyyə (mühasibat) məlumatlarına xüsusi proqram təminatı vasitəsilə birbaşa və ya məsafədən çıxış imkanı yaradılmaqla aparılan vergi yoxlamasıdır. Elektron auditin istifadə olunması bir neçə meyardan asılıdır. Burada vergi ödəyicisinin müvafiq sistemlərinin prosesə hazır vəziyyətə gətirilməsi, lazım olan məlumatların burada əks etdirilməsi və bu sistemlərə inteqrasiya olunması öndə gəlir. Rəqəmsal vergi nəzarətinin təmin edilməsi istiqamətində yeni nəsil nəzarət-kassa aparatlarından istifadə hesablaşmaların daha şəffaf aparılmasına, malların qanunsuz dövriyyəsinin qarşısının alınmasına və dövriyyəyə nəzarətin təmin edilməsinə imkan yaradır.</p><p>Vergi nəzarətinin təkmilləşdirilməsi istiqamətində vergi ödəyicilərinin fəaliyyətinin risk modulları üzərindən təhlil olunması, vergidən yayınma hallarının müasir texnologiyalara əsaslanaraq aşkar edilməsi, vergi nəzarəti metodlarının təhlil olunmuş məlumatlar əsasında seçilməsi ilə auditin real funksiyalarının bərpası istiqamətində işlər gücləndirilib. Artıq riskli vergi ödəyiciləri ilə bağlı məlumatların əldə olunması imkanı daha da asanlaşıb. Belə ki, əvvəllər vergi ödəyicisi digər ödəyicinin riskli vergi ödəyiciləri siyahısında olub-olmadığı barədə məlumat əldə etmək üçün istifadəçi kodu, parol, şifrə və ya gücləndirilmiş elektron imza (o cümlədən “ASAN imza”) vasitəsilə İnternet Vergi İdarəsinin (www.e-taxes.gov.az) “Onlayn kargüzarlıq və e-VHF” bölməsinə daxil olaraq "Riskli vergi ödəyicilərinin axtarışı" xidmətindən istifadə etməli idisə, artıq bu məlumatı www.e-taxes.gov.az saytının “Riskli vergi ödəyiciləri barədə məlumatın verilməsi” bölməsindən (https://www.e-taxes.gov.az/ebyn/risk/ linkinə keçid alaraq) açıq formada əldə etmək mümkündür. Qeyd edək ki, yenilik riskli vergi ödəyicilərinin əməliyyatlarının sayının azaldılmasına xidmət edir və riskli ödəyicilərlə bağlı məlumatların əldə edilməsi kommersiya (vergi) sirri hesab olunmur. Çünki hər hansı vergi ödəyicisinin belə ödəyicilərlə əməliyyatlar aparması onun özü üçün də risklərin yaranması deməkdir. Bu isə həm səyyar vergi yoxlamalarının, həm də digər vergi nəzarəti tədbirlərinin keçirilməsinə əsas ola bilər.</p><p>Vergi orqanları tərəfindən nəzarət tədbirlərinin həyata keçirilməsində beynəlxalq modullardan və qabaqcıl təcrübələrdən yararlanmağa üstünlük verilir. Dövlət Vergi Xidmətinin Beynəlxalq vergitutma və vergi monitorinqi Baş İdarəsi çirkli pulların yuyulmasına qarşı mübarizə sahəsində öz səlahiyyətləri çərçivəsində müvafiq monitorinqləri və digər aidiyyəti tədbirləri həyata keçirir. Bu sahədə Maliyyə Monitorinqi Xidməti ilə sıx əməkdaşlıq mövcuddur. Güzəştli vergi tutulan ölkələr və ərazilər üzrə DVX tərəfindən mütəmadi qaydada müvafiq təhlillər aparılır və həmin ölkələrin və ərazilərin siyahı üzrə yenilənməsi ilə təkliflər verilir. Ölkəmizdə vergi ödəyiciləri tərəfindən könüllü qaydada açıqlanan və nəzarət edilən əməliyyatların məbləği il ərzində 2 milyard manatdan çox olur. Buna görə də hər il transfer qiymətləndirmə ilə bağlı vergi nəzarəti tədbirlərinin aparılması üçün müvafiq risk meyarları əsasında yüksək, orta və aşağı riskli vergi ödəyiciləri müəyyənləşdirilir. Vergi qanunvericiliyində “riskli vergi ödəyicisi” anlayışının müəyyən edilməsi və onlara qarşı müvafiq məhdudlaşdırmalar əmtəəsiz aparılan əməliyyatlar üzərində nəzarəti gücləndirib.</p><p style="margin-left:;" 40px;"><strong>Effektiv nəzarətin müsbət nəticələri</strong></p><p>Vergi nəzarətinin təkmilləşdirilməsi, ilk növbədə, "kölgə iqtisadiyyatı"nın azaldılmasına mühüm töhfə verir. Bu prosesin ən mühüm göstəricilərindən biri isə dövriyyələrin artımıdır. Dövlət Vergi Xidmətinin açıqladığı məlumata görə, bu ilin yanvar-avqust aylarında yeni nəsil nəzarət-kassa aparatları vasitəsilə qeydə alınan dövriyyə 15 milyard 307 milyon 568,9 min manat olub ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 57,8 faiz çoxdur. Vergilərin və digər büdcə daxilolmalarının düzgün hesablanması, onların vaxtında və tam həcmdə dövlət büdcəsinə köçürülməsi, vergi qanunvericiliyi və inzibatçılığının təkmilləşdirilməsi, vergi nəzarətinin gücləndirilməsi, vergi ödəyicilərinə xidmətin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, ölkənin vergi sisteminin beynəlxalq vergi sisteminə inteqrasiya olunması və vergi sistemində insan resurslarından istifadənin səmərəliliyinin artırılması istiqamətində tədbirlər davamlı prosesdir və dayanıqlı inkişafa aparan mühüm istiqamətdir.</p><p style="text-align:;" right;"><strong>Gülay NƏBİYEVA</strong><br /> </p>
<p>2022-ci ilin 8 ayında məcburi dövlət sosial sığorta haqları üzrə daxilolmalar 2.948,6 mln. manat, işsizlikdən sığorta üzrə daxilolmalar isə 103,2 mln. manatolub. Bu sığorta haqları üzrə daxilolmalar 2021-ci ilin 8 ayı ilə müqayisədə müvafiq olaraq 454,2 mln. manat(18,2%) və 17,4 mln. manat(20,3%) artıb.</p><p>2022-ci ilin yanvar-avqust aylarında icbari tibbi sığorta haqları üzrə daxilolmalar ötən ilin 8 ayına nisbətən 41,1% artaraq 524,7 mln. manat təşkil edib.</p>
<p>Sentyabrın 1-nə fəaliyyət göstərən 26 bankın filiallarının sayı 483, şöbələrinin sayı 94, ATM-lərin sayı 2960 olub.</p><p>Mərkəzi Bankdan bildirilib ki, hesabat ayında bank sektorunda çalışanların sayı 1 faiz (218 nəfər) artaraq 21 min 947 nəfər təşkil edib. Ümumilikdə, cari ilin 8 ayında bank sektorunun işçi sayı 8 faiz və ya 1618 nəfər artıb.</p>
<p>Milli Depozit Mərkəzi (MDM) tərəfindən istiqrazlar üzrə ödənişlər həyata keçirilib.</p><p>MDM-dan bildirilib ki, "AzerGold" QSC üzrə kupon ödənişi 200 min ABŞ dolları və “Ferrum Kapital” QSC üzrə kupon ödənişi 47 min 900 AZN təşkil edib.</p>
<p>Ölkəmizdə özəlləşdirmə sahəsində prosedurların sadələşdirilməsi, hərracların elektron müstəviyə keçidi, bu sahədə onlayn xidmətlərin tətbiqi, özəlləşməyə çıxarılan dövlət əmlaklarının müxtəlifliyi investorların, alıcıların cəlb edilməsinə istiqamətlənib.</p><p>Bu sahədə aparılan işlərin davamı olaraq, İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Əmlak Məsələləri Dövlət Xidməti 2022-ci ilin yanvar-avqust ayları ərzində 45 hərrac keçirib. Hərraclarda 14 səhmdar cəmiyyətinin səhm paketi, 11 kiçik dövlət müəssisəsi və obyekti, 2 yarımçıq tikili, 375 nəqliyyat vasitəsi özəlləşdirilib. Hərraca çıxarılmış dövlət əmlakı üzrə 270 elektron sifariş qəbul edilib, hərraclarda iştirak etmək məqsədilə “Elektron hərrac” proqram təminatı vasitəsilə 69 onlayn qoşulma reallaşıb. 2022-ci ilin yanvar-avqust ayları ərzində hərrac yolu ilə 23 faydalı qazıntı yatağı istismara verilib.</p><p>Bu ilin 8 ayı ərzində özəlləşdirmədən dövlət büdcəsinə 38,2 milyon manata yaxın vəsait daxil olub.</p><p>Əmlak Məsələləri Dövlət Xidməti bu ilin yanvar-avqust ayları ərzində dövlət əmlakının icarəyə verilməsi sahəsində yüksək nəticələr əldə edib. Belə ki, bu ilin 8 ayı ərzində ümumilikdə 2.847 yeni icarə müqaviləsi bağlanılıb. Bundan 586-sı qeyri-yaşayış sahələri üzrə, 2.261-i isə torpaq sahələrinə dair olub. Bağlanmış icarə müqavilələrinin sayı 2021-ci ilin yanvar-avqust ayları ilə müqayisədə 2,8 dəfə çoxdur.<br /> Daşınmaz dövlət əmlakının icarəsindən bu ilin 8 ayı ərzində dövlət büdcəsinə ümumilikdə 16,8 milyon manata yaxın vəsaitin ödənilməsi təmin olunub.</p><p>Beləliklə, bu ilin yanvar-avqust ayları ərzində dövlət əmlakının özəlləşdirilməsindən və icarəsindən 55 milyon manata yaxın vəsait büdcəyə ödənilib.</p><p><img alt="" height="3499" src="https://cdn.azerforum.com/2022/09/26/8195647.jpg" width="2925" /></p>
<p class="news-excerpt" ">Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev sentyabrın 26-da Rusiya Federasiyası Federal Məclisinin Dövlət Dumasının Sədri Vyaçeslav Volodinin başçılıq etdiyi nümayəndə heyətini qəbul edib.</p> <p>Qonaqları salamlayan Prezident İlham Əliyev səfərin hər iki tərəf üçün faydalı olacağını bildirib: “Əminəm ki, səfəriniz çox faydalı və xoş olacaq. Əvvəlki görüşümüzü xatırlayıram. Vaxt sürətlə keçir. Azərbaycana sizin səfərinizdən dörd il keçir. Lakin bu müddətdə parlamentlərarası əlaqələr sürətlə inkişaf edib. Dövlət Duması ilə də, Federasiya Şurası ilə də həm rəhbərlik səviyyəsində, həm də deputatlar səviyyəsində daim əlaqə saxlamışıq. Bu, ölkələrimiz arasında dövlətlərarası münasibətlərin çox mühüm amilidir və bu münasibətlər çox müsbət dinamikaya malikdir. Əlbəttə, dövlət başçıları səviyyəsində müntəzəm görüşlər də dinamizmin saxlanmasına şərait yaradır. Bütövlükdə, bizim münasibətlərimizin gündəliyinə fikir versək, o, kifayət qədər genişdir, praktiki olaraq bütün sahələri əhatə edir”.</p><p>Sonra dövlət başçısı Azərbaycan və Rusiya arasında mövcud çoxşaxəli əlaqələrdən danışıb: “Əməkdaşlığımızın o qədər də fəal olmadığı sahələri göstərmək daha asan olar. Ona görə ki, həm siyasi, həm iqtisadi, həm nəqliyyat, energetika və humanitar sahələrdə bütün göstəricilər göz qabağındadır, biz həqiqətən yaxşı dinamika görürük. Əsas məsələ nəticəyə hədəflənməkdir. Çünki razılığa gəldiyimiz bütün məsələlər həyata keçirilir. İqtisadi-ticari sahədə, informasiya, kommunikasiya, nəqliyyat və digər sahələrdə səkkiz yol xəritəsi razılaşdırılıb və həyata keçirilir, hər bir istiqamət üzrə qarşıya qoyulmuş məsələlərin yerinə yetirilməsinin dəqiq qrafiki var və icraya nəzarət edilir. Ona görə biz burada yalnız müsbət nəticə olduğunu deyə bilərik. Bir daha qeyd edirəm, nəticələr bizim ümumi səylərimizlə yaranıb, ölkələrimiz üçün və mənim fikrimcə, bütövlükdə region üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Əlbəttə, regional təhlükəsizlik məsələləri həmişə bizim münasibətlərimizin gündəliyindədir. Biz bu yaxınlarda Səmərqənddə Rusiya Prezidenti ilə görüşümüzdə bu barədə danışmışıq. Əlbəttə, bizim regionda sülh bütün ölkələr, bütün xalqlar üçün zəruridir. Bizim gündəliyimiz kifayət qədər birmənalıdır. Biz dəfələrlə bildirmişik ki, uzunmüddətli və davamlı sülhün, qonşularımızla bağlı bütün problemlərin həllinin və bu regionun 30 il ərzində olduğu ağır vəziyyətdən çıxmasının tərəfdarıyıq.</p><p>Bilavasitə sizin sahəyə gəldikdə isə deməliyəm ki, biz həm beynəlxalq strukturlar çərçivəsində, həm də ikitərəfli formatda əlaqələrin davam etdirilməsi niyyətindəyik. Siz öz həmkarınızla görüşəcəksiniz. Fikrimcə, siz də gündəliyi ətraflı nəzərdən keçirəcəksiniz. Bir sözlə, danışmalı məsələlər çoxdur. Ona görə ki, gündəlik həqiqətən çox zəngin və nəticəvidir. Məncə, bizim diqqəti cəmləşdirdiyimiz bu əsas istiqamətlər ikitərəfli münasibətin müsbət dinamikasını göstərir”.</p><p>Rusiya Federasiyası Federal Məclisinin Dövlət Dumasının Sədri Vyaçeslav Volodin görüş üçün təşəkkürünü bildirib və Prezident Vladimir Vladimiroviç Putinin dostluq salamlarını çatdırıb: “Münasibətlərimiz çox cəhətdən Sizin və bizim Prezidentimizin sayəsində inkişaf edir. Müttəfiqlik Qarşılıqlı Fəaliyyəti Haqqında Bəyannamə imzalanıb. Bu, həqiqətən strateji tərəfdaşlıq əsasında əldə edilmiş çox ciddi səviyyədir. Buna görə parlamentlərarası əlaqələri inkişaf etdirməyimiz son dərəcə vacibdir. Biz bu barədə danışmışıq. İş elə gətirib ki, pandemiya həqiqətən planlarımızda dəyişiklik edib. Parlamentlərarası qarşılıqlı fəaliyyət barədə danışmalı olsaq, hər halda bu fəaliyyətin əsasını görüşlər, dialoq, kommunikasiya təşkil edir. Əlbəttə, bütün bunlar videokonfrans rabitə rejimində həyata keçirilib. Bu format əsas olub. Lakin bilavasitə söhbət olmasa, münasibətlərin videokonfrans rabitə rejimində olduğu kimi inkişafı barədə danışmaq çətindir. Buna görə pandemiya ilə bağlı vəziyyət yüngülləşməyə başlayan kimi biz bundan istifadə etdik, həmkarlarımızla razılığa gəldik ki, hökmən görüşək və münasibətlərimizin inkişafı məsələlərini müzakirə edək. Ona görə ki, Rusiya Federasiyasının və Azərbaycan Respublikasının prezidentləri tərəfindən imzalanmış Bəyannamədə xüsusi vurğulanır ki, parlamentlərarası əlaqələrimiz inkişaf etdirilməlidir. Buna görə biz kommunikasiya formatlarını, yeni yanaşmaları müzakirə edəcəyik ki, qanunvericiliyin təminatı məsələlərinin, dövlət başçıları səviyyəsində müzakirə edilən məsələlərin həllinə real töhfə verək”.<br /> Sonda dövlətimizin başçısı Rusiya Federasiyasının Prezidentinin xoş sözlərinə və salamlarına görə minnətdarlığını bildirib, onun da salamlarını Vladimir Putinə çatdırmağı xahiş edib.</p>
<p class="news-excerpt" ">İcarəçi hüquqi şəxs ilə icarəyəverən fiziki şəxs arasında torpaq icarəsi müqaviləsində icarəçinin icarə obyektindən əldə etdiyi məhsulun 10 faizi icarə haqqı kimi müəyyən edilib. Bu halda ödəmə mənbəyi olmadığına görə ödəmə mənbəyində vergi necə tutulmalıdır?</p> <p>Dövlət Vergi Xidmətindən bildirilib ki, Vergi Məcəlləsinin müddəalarına əsasən, icarəyə verən fiziki şəxs olduğu halda, onun vergi ödəyicisi kimi vergi orqanlarında uçotda olub-olmamasından asılı olmayaraq vergi ödəyicisi tərəfindən ona ödənilən icarə haqlarından ödəmə mənbəyində 14 faiz dərəcə ilə vergi hesablanaraq dövlət büdcəsinə ödənilir.</p><p>İcarə haqqından ödəmə mənbəyində vergi tutmalı olan şəxs gəlirin ödənildiyi rübdən sonrakı ayın 20-dən gec olmayaraq vergini büdcəyə köçürməli və ödəmə mənbəyində vergi bəyannaməsini vergi orqanına təqdim etməlidir.</p><p>Sorğuda qeyd olunan halda, icarə haqqı formasında ödənilən məhsulun bazar qiymətindən ödəmə mənbəyində 14 faiz dərəcə vergi tutularaq dövlət büdcəsinə ödənilməlidir.</p><p><strong>Əsas:</strong> Vergi Məcəlləsinin 14-cü, 99-cu, 124-cü və 150-ci maddələri.</p>
<p>Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Nyu-Yorkda Türkiyə-Amerika İş Şurasının iclasında çıxışı zamanı ABŞ tərəfindən Türkiyənin polad və alüminium məhsullarına tətbiq olunan idxal rüsumlarının ikitərəfli ticarətə zərərli olduğunu deyib: "Ticarət əlaqələrimizin potensialından tam istifadə etmək üçün hələ də hökumət səviyyəsində atılması lazım olan addımlar var. 2018-ci ildə tətbiq edilən birtərəfli proteksionist tədbirlər, polad və alüminium üçün əlavə gömrük rüsumları ticarət əlaqələrimizə xələl gətirir. Bu rüsumların ləğv edilməsi bizim ümumi işimizdir", - Türkiyə Cümhuriyyətinin Prezidenti bəyan edib.</p>
<p>Bu haqda iqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarov məlumat verib.</p><p>“2020-ci ilin iyun ayından bu il sentyabrın 1-dək dövlət zəmanətli kredit və subsidiya dəstəyi çərçivəsində pandemiyadan zərər çəkmiş sahibkarların kredit tələbatı 499,8 milyon manat olan 2.630 müraciətinə Sahibkarlığın İnkişafı Fondu tərəfindən 291,8 milyon manat zəmanət verilib. Zəmanət verilmiş kreditlər üzrə sahibkarlara 34,3 milyon manat subsidiya ödənilib”, - deyə nazir əlavə edib.</p><p><img alt="" src="https://cdn.azerforum.com/2022/09/26/8192250.jpg" /></p>
<p>Cari ilin avqust ayında fərdi uçot sistemində uçota alınmış sığortaolunanların sayı 18,2 min nəfər və ya 0,39 faiz artıb. Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun mətbuat xidmətindən AZƏRTAC-a bildirilib ki, 2022-ci ilin 1 sentyabr tarixinə uçota alınmış sığortaolunanların sayı 4,74 milyon nəfər təşkil edib.</p><p><img alt="" height="669" src="https://cdn.azerforum.com/2022/09/26/8191761.jpg" width="669" /></p>
<p>İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətində Nazirlik yanında İctimai Şuranın üzvləri ilə görüş keçirilib. Tədbirdə əmlak idarəçiliyi üzrə məsələlər, İctimai Şuranın fəaliyyət istiqamətləri və ictimai iştirakçılıq prosesinə verə biləcəyi töhfələr müzakirə edilib.</p><p>Dövlət Xidmətinin rəisi Mətin Eynullayev İctimai Şura ilə əməkdaşlığın vacibliyini vurğulayıb, daşınmaz əmlakın qeydiyyatı, dövlət əmlakının özəlləşdirilməsi, torpaqların dövlət idarəetməsinin təşkili, kadastr uçot işləri və digər sahələrdə həyata keçirilən tədbirlər barədə məlumat verib. Bununla yanaşı, Xidmət rəisi işğaldan azad olunmuş ərazilərdəaparılan inventarlaşdırma işləri vəyaradılan vahid informasiya paltforması barədə İctimai Şuranın üzvlərini məlumatlandırıb. Görüşdə mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının fəaliyyətində vətəndaş cəmiyyəti institutlarının müəyyən edilmiş formada iştirakı, ictimai məsləhətləşmələr və ictimai rəyin nəzərə alınmasının əhəmiyyəti vurğulanıb. Bildirilib ki, xidmətlərə olan əlçatanlığın yüksəldilməsi, operativliyin və şəffaflığın artırılması, vətəndaş məmnunluğunun təmin olunması baxımından Dövlət Xidməti ictimai məsləhətləşmələrə önəm verir.</p><p>Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin rektoru, İctimai Şuranın sədri Ədalət Muradov cəmiyyətlə sağlam dialoqun genişləndirilməsi, vətəndaş cəmiyyəti institutları ilə əlaqələrin gücləndirilməsi baxımından görüşün faydalı olacağını qeyd edib.</p><p>Görüşdə Dövlət Xidməti ilə İctimai Şura arasında kommunikasiyanın təşkili barədə fikir mübadiləsi aparılıb, təkliflər dinlənilib, əməkdaşlıq istiqamətləri müzakirə olunub.</p> <div id="media-gallery"> <a href="https://vergiler.az/media/2022/09/26/em2.jpg" data-fancybox="gallery"> <img alt="" src="https://cdn.azerforum.com/2022/09/26/8189779.jpg"/> </a> <a href="https://vergiler.az/media/2022/09/26/em3.jpg" data-fancybox="gallery"> <img alt="" src="https://cdn.azerforum.com/2022/09/26/8189780.jpg"/> </a> </div>
<p class="news-excerpt" ">Bütün dünyada olduğu kimi Azərbaycanda da müxtəlif sənaye məhsullarının satışı zamanı onlara servis xidmətləri ilə bağlı zəmanət verilir. Bəs zəmanət xidməti ilə bağlı istehsalçıların, satıçıların hansı vergi öhdəlikləri yaranır? Gəlirlərin və xərclərin uçotu necə aparılır? “vergiler.az”ın suallarını sərbəst auditor Altay Cəfərov cavablandırır. </p> <p>Yerli və ya xarici istehsalçılar istehsal etdikləri məhsulu Azərbaycanda satarkən verdikləri zəmanətin şərtləri müxtəlif ola bilər. Ən sadə zəmanət – satılan malın hansısa bir detalı sıradan çıxarsa, onu istehsalçı və ya istehsalçının bu işi həvalə etdiyi şəxsin dəyişdirəcəyi, yaxud təmir edəcəyidir.<br /> Məhsullarda zəmanət ilə bağlı problemlər olduqda çox az hallarda bu problemləri istehsalçılar birbaşa özləri həll edirlər. Zəmanətlə bağlı ya əlavə servis xidmətləri yaradılır, ya da bu iş başqa şəxslərə həvalə edilir, eləcə də idxal olunan məhsullar üzrə servis mərkəzləri vasitəsilə həyata keçirilir.</p><p>Zəmanətli satış zamanı alıcıya (istehlakçıya) satıcı zəmanət talonu təqdim edir. Talonda qeyd olunan zəmanət müddətində məhsulda nəsə xəta baş verdikdə bu xəta zəmanət şərtləri çərçivəsində aradan qaldırılır.</p><p>Bəs bu tipli servis xidmətlərini həyata keçirən müəssisənin vergi öhdəlikləri nəcə tənzimlənir?</p><p>Misal: Tutaq ki, “AA” MMC Azərbaycanda Türkiyə istehsalı olan paltaryuyan maşının satışı ilə məşğuldur və Türkiyə firmasının birbaşa distributorudur. Şirkətin satdığı mallar zəmanət müddəti ərzində “VV” MMC-də təmir olunur. Bununla bağlı onların arasında müvafiq qaydalara uyğun olaraq müqavilə imzalanıb. Müqavilənin şərtlərinə əsasən, zəmanət müddəti ərzində paltaryuyan maşınlarda baş vermiş xətaları aradan qaldırmaq üçün lazım olan ehtiyat hissələrini Türkiyə firması ödənişsiz olaraq “VV” MMC-yə göndərir. Həmin şirkət də dəyişdirilmiş xarab hissələri Türkiyə firmasına geri ixrac edir və qarşı tərəfdən heç bir ödəniş almır. Bu proses klassik normal zəmanət şərtləri çərçivəsində baş verir. “VV” MMC Türkiyə firmasının servis mərkəzi olduğuna görə qarşı tərəf ancaq saxlanma xərclərini ödəyir. Yəni əməkhaqqını, ödənilən gömrük rüsumlarını və digər ödənişləri kompensasiya edir. Eyni zamanda “VV” MMC-nin digər istehlakçılara da zəmanətdənkənar xidmət göstərmək səlahiyyəti var və onlardan xidmət haqqı ala bilər.</p><p>“VV” MMC ƏDV ödəyicisidir və onun 2022-ci ilin avqust ayında əməliyyatları, tutaq ki, aşağıdakı kimi olub:<br /> - əməkhaqqı və məcburi (icbari) ödənişlər - 4.000 manat;<br /> - icarə haqqı - 500 manat:<br /> - digər saxlanma xərcləri - 500 manat;<br /> - idxal gömrük xərcləri(zəmanətli mallara görə) - 1.000 manat;<br /> - idxal ƏDV (zəmanətli mallara görə) - 1.000 manat;<br /> - idxal ƏDV (zəmanətsiz mallara görə) - 800 manat;<br /> - idxal olunan malların dəyəri (5.000 USD) - 8.500 manat;<br /> - ixrac gömrük xərcləri (zəmanətli mallara görə) - 500 manat;<br /> - ixrac olunan malların dəyəri (3.000 USD) - 5.100 manat;<br /> - zəmanətdənkənar xidmətlərdən gəlirlər - 4.000 manat.</p><p>“VV” MMC avqust ayında ƏDV bəyannaməsində və illik mənfəət vergisi bəyannaməsində hansı rəqəmləri əks etdirməlidir?</p><p>Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, “VV” MMC Türkiyə istehsalı olan paltaryuyan məhsulların servis mərkəzidir və Türkiyə firması onun xərclərini tam olmasa da, kompensasiya edir: ən azı, gömrük ƏDV-ni, gömrük xərclərini və digər müəyyən xərcləri ödəyir. Vergi Məcəlləsinin 13.2.37-ci maddəsində göstərilib ki, sahibkarlıq fəaliyyəti - şəxsin müstəqil surətdə həyata keçirdiyi, əsas məqsədi əmlak istifadəsindən, malların təqdim edilməsindən, işlər görülməsindən və ya xidmətlər göstərilməsindən mənfəət (fərdi sahibkarlar tərəfindən gəlir) götürülməsi olan fəaliyyətidir.<br /> Məcəllənin 13.2.27-ci maddəsinə əsasən, qeyri-kommersiya fəaliyyəti - məqsədi gəlir götürmək olmayan və əldə etdiyi gəliri yalnız qeyri-kommersiya məqsədləri, o cümlədən öz nizamnamə məqsədləri üçün istifadə etməyi nəzərdə tutan qanunla qadağan edilməyən fəaliyyətin həyata keçirilməsidir, əks halda bu fəaliyyət kommersiya fəaliyyəti sayılır.</p><p>Məcəllənin 175.1.3-cü maddəsinə görə, vergi ödəyicisinə verilmiş elektron qaimə-faktura üzrə iki və ya daha çox ödəmə aparılarsa, hər ödəmə ödəniş miqdarında ayrıca əməliyyat üçün həyata keçirilmiş sayılır. Vergi ödəyicisinə verilmiş elektron qaimə-faktura üzrə alınmış malların (iş və xidmətlərin) dəyəri ödənilən gündən gec olmayaraq, ƏDV-nin məbləği bu Məcəllə ilə və müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş qaydada ödənilməlidir. Bu zaman malların (iş və xidmətlərin) dəyəri üzrə iki və ya daha çox ödəmə aparılarsa, ƏDV-nin məbləği aparılmış ödəniş məbləğinə uyğun olaraq ƏDV-nin depozit hesabına ödənilməlidir.<br /> <br /> Mallar, işlər və xidmətlərlə bağlı xərclər istehsal məsrəflərinə aid edilməsə də, belə mallar, işlər və xidmətlər vergi ödəyicisinin kommersiya fəaliyyəti üçün istifadə edilməli olduqda və ya istifadə edildikdə bu Məcəllənin 175.1-ci, 175.1.1-ci və 175.1.2-ci maddələrinin müddəaları tətbiq olunur.</p><p>Bu halda ƏDV bəyannaməsi tərtib edərkən nələr nəzərə alınmalıdır?<br /> - “VV” MMC-nin zəmanət servisləri üzrə Türkiyə firmasına göstərdiyi xidmət sahibkarlıq fəaliyyəti sayılmır. Belə ki, Vergi Məcəllənin 13.2.37.-ci maddəsinin müddəalrı baxımından, zəmanət fəaliyyətindən MMC-nin niyyəti gəlir əldə etmək deyil. “VV” MMC bu fəaliyyətdən həqiqətən də gəlir əldə etmir. Onun çəkdiyi xərcləri Türkiyə firması kompensasiya edir.<br /> - Bundan əlavə, Məcəllənin 175.1.3.-cü və 13.2.27-ci maddəsinə görə MMC-nin bu fəaliyyəti kommersiya yox, qeyri-kommersiya fəaliyyətinə aiddir. Yəni niyyəti gəlir götürmək olamyan “VV” MMC Türkiyədən əldə etdiyi gəliri də ancaq xərclərin bağlanması üçün istifadə edir.<br /> - “VV” MMC-nini fəaliyyətinin bu hissəsi qeyri-kommersiya olduğuna görə zəmanətli mallar üçün idxal zamanı gömrükdə ödədiyi 1.000 manat ƏDV əvəzləşdirilmir. Türkiyə firması tərəfindən xərclərin kompensasiyası kimi ödənəcək məbləğ də gəlir kimi ƏDV bəyannaməsində əks olunmur.<br /> - İxrac edilən malların dəyəri ƏDV bəyannaməsində Əlavə 4-də 3.000 USD (5.100 manat) ixracdan gəlir kimi yazılmır. Çünki burada da heç bir gəlir anlayışı yoxdur.<br /> - “VV” MMC ancaq avqust ayının ƏDV bəyannaməsində digər istehlakçılara göstərdiyi xidmətdən gəliri – 4.000 manat/1,18 = 3.389,83 manatı ƏDV-siz gəlir kimi Əlavə 3-də əks etdirəcək.<br /> - Zəmanətsiz mallar üçün gömrükdə ödədiyi 800 manat ƏDV-ni əvəzləşdirəcək.</p><p>Mənfəət vergisi bəyannaməsində nələr əks olunacaq?</p><p>Vergi Məcəlləsinin 13.2.12.-ci maddəsində göstərilib ki, gəlir – malların (işlərin və xidmətlərin) təqdim edilməsi ilə bağlı əməliyyatların ümumi dəyəri, habelə satışdankənar gəlir. Vergitutma məqsədləri üçün gəlirin əldə edilmə vaxtı bu Məcəllənin 132-ci və 135-ci maddələri ilə müəyyən olunur. Bina tikintisi fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər tərəfindən tikilən binalardan dövlətə yaşayış və qeyri-yaşayış sahələri ayrıldıqda, dövlətə ayrılan yaşayış və qeyri-yaşayış sahələrinin təqdim edilməsi üzrə dövriyyələr vergiyə cəlb olunan gəlir hesab edilmir.</p><p>Məcəllənin 104.1-ci maddəsinə əsasən, rezident müəssisə üçün vergitutma obyekti onun mənfəətidir. Vergi ödəyicisinin bütün gəlirləri, o cümlədən onun Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənarda daimi nümayəndəlikləri vasitəsilə əldə etdiyi gəlirləri, Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənarda əldə etdiyi dividend, faiz, royalti (vergidən azad edilən gəlirdən başqa) ilə bu Məcəllənin X fəslində göstərilən, gəlirdən çıxılan xərc (vergidən azad edilən gəlirlər üzrə çəkilən xərclərdən başqa) arasındakı fərq mənfəətdir.<br /> Buradan aydın olur ki, vergi ödəyicisi gəlir əldə edirsə, bu artıq onun üçün vergitutma obyektidir. Həmçinin, Vergi Məcəlləsinin 13.2.12.-ci maddəsinə əsasən, xidmətlərin təqdim edilməsi gəlir sayılır. 149.1.5-ci maddədə isə göstərilib ki, sahibkarlıq fəaliyyətindən gəlir əldə edən qeyri-kommersiya təşkilatları bu Məcəllənin 149.2-ci maddəsində göstərilən müddətlərdə vergi orqanlarına bəyannamə verirlər.</p><p>Zəmanət xidməti fəaliyyətindən əldə etdiyi gəlirlər qeyri-kommersiya gəlirləri olduğuna görə “VV” MMC-nin mənfəət vergisi bəyannaməsini təqdim etmək öhdəliyi yaranmır. “AA” MMC illik mənfəət vergisi bəyannmaməsində ancaq digər gəlirlərini və bununla bağlı digər xərclərini əks etdirməli və həm idxal, həm də ixrac etdiyi malların uçotunu Vergi Məcəlləsinin, eləcə də mühasibat uçotu standartlarının tələblərinə əsasən uçota almalıdır.</p>
